به سایت دؤوران خوش آمدید

Dowran saytyna hosh geldigiz

غوجانئنگ آتي

بير زامانلاردا بير اوْبادا پو قارا غوْجا ياشاپدئر. اونونگ اويتگِشيک آق بدِوي بوْلانلئغي اوچين، حاتدا توچجار بايلارام اوْنگا گؤروم سیزچيليک إديپديرلر. تأجيرلر بو آت اۆچين اينگ يوْقاري نئرخ کسيپديرلر، يؤنه غارري هميشه: "بو آت يؤنه بير آتام دأل-ده، منينگ اۆچين اوْل ائنسان. إيسِم، آدام يالي سئزيان دوْستونگي هي-ده ساتئپ بوْرمي؟" ديييپ، جوْغاپ بريأن إکن.

قورقوت آتانگ کیتابیندأکی دألي دومرول دسسانی

دوخا غوجا اوغلي دألي دومرول

اوغوز ايللرينده دوخا غوجا اوغلي دألي دومرول ديين بير أر باردي. اول بير غوري چايينگ اوستوندن کؤپري غوروپ، کيم شوندان گچسه، اوتوز اوچ آقجا آلئپ، گچمديکدن-ده، غايتا اورا-اورا، قيرق آقجا آلاردي. موني اتمه‌سينينگ سبأبي اونونگ اؤزونه آشا گؤوني يتردي. اونسونگ اول: "دونيأده مندن دألي، مندن گويچلي أر تاپيلسا، اول منينگ بيلن ساواشا چئقسا. شوندا منينگ أرليگيم، باتئرلئغئم، چالاسئنلئغئم، ييگيتليگيم روما، شاما يتيپ، عألمه يايراردي!" دييردي.

مختومقولو فراقی و اون سککیزنجی عصرده اوغوز تورکلری‌نین ادبیاتی 

پاشا علی‌اوغلو فیلولوگییا علملری دوکتورو

 تورکمن خالقی‌نین ان بؤیوک شاعیری، بوتون تورک خالقلاری ادبیاتی‌نین ان گؤرکملی نوماینده‌‌لریندن بیری مختومقولو فراقی خالق شئعیری ایله کلاسسیک شئعیر عنعنه‌لرینی بیرلشدیرن صنعتکارلارداندیر. دؤولتمند آزادی و نورمحمدقریب عندلیبین سیماسیندا تورکمن ادبیاتیندا اؤزونو بیروزه وئرن بو جریان مختومقولو فراقی‌نین شخصینده اؤز زیروه‌سینه چاتمیشدیر.

منینگ پایئم دونیأدن

Meniň paýym dünýäden

کریم قربان نفس دن بیر غوشغی  

          کریم قربان نفس، ترکمن شئغئر و ادبیات آسمانئنئنگ، اینگ پارلاق یئلدیزلاری نئنگ بیری دیر.

اونئنگ شئغئرلارنی اوقیین واغتئنگ،اؤرأن اونس بریپ دئققات ادیپ،معنی آلماق گرک . 

کریم آغا، "عؤمرومه پند" دییان شئغرئندا ، شاهیری یعنی اؤزینی خطاب ادیار. اما اونئنگ مخاطبی همه  

 ائنسانلاردئر.گلینگ دئققات بیلن اوقیپ گؤریلینگ.

                         امیرعلی شیر نوایی تورک ادبی دنیاسی نئنگ اینگ تانالیان نماینده سی دئر. چونکه هیچ کیم تورک دیلی و ادبیاتئنی اوسدیریش اوچین اونئنگ یالی خدمت اتمدیک بولسا گرک. نوایی نئنگ دؤردیجیلیگی تورکی کلاسیک ادبیاتی نئنگ اینگ بییک چوققی سی دیر.

موللانصرالدین

  موللانصرالدین اشگینی بازاراأکیدیپ دللا لابریپدیر. بیرآلئجی اونونگ دیشینی گؤرمک

 ایسلدی‌،اشگ آلیجی‌نینگ قولونی دیشله‌‌دی. آلیجی قولونی توتوب گیتدی. آرادان بیرآز

 واخت گچنسونگ،ایکینجی آلیجی گلیپ،اول دااشگی تیمارلاپ گؤرمک ایسلدی،اشک

 اونی دپیپ یولاسالدی. بوآلیجیدا آغساقلانیپ گیتدی. دللال موللانصرالدینینگ اؤنگونه

 گلیپ غضب بیلن:

 شاعر و متفکّر حروفیه عمادالدین نسیمی

نويسنده : داوود بدرزاده        ویرایش : دؤوران 

سیدعمادالدین نسیمی، شاعر و متفکّر حروفیه در قرن هفتم هجری بود. وی به ترکی و فارسی و عربی شعر

سروده‌است. ولی دیوان عربی او در طول زمان مفقود شده است. سازمان بین‌الملی یونسکو به خاطر کوششهای

وی در اشعار انسانی و صلح جهانی در سال ۱۹۷۳ این سال را سال نسیمی اعلام کرد.

فرهنگ و آداب سفره، نوع غذاهایی که پخته می شود و طرز زندگی یک ملت به آب و هوا، پوشش گیاهی، کشاورزی، دامپروری و در کل شرایط جغرافیایی آن منطقه بستگی دارد. از آنجاییکه مردمان ترک نیز بیشتر به کار کشاورزی و دامداری پرداخته اند، در مطبخ آنها نیز غذاهایی که با استفاده از گندم و یا آرد گندم و نیز گوشت قرمز پخته می شود، بیشتر رواج یافته است. در مطبخ ترک مهمترین غله ای که تولید و مصرف می شود، گندم است. آرد گندم در پخت انواع غذاها مورد استفاده قرار می گیرد. نان گندم نیز بعنوان ماده غذایی اصلی همیشه جای خود را در سفره ترک حفظ کرده است. نان در بین مردم از قداست خاصی برخوردار است، برای همین تکه های نانی که بر زمین ریخته می شود، با احترام خاصی از زمین برداشته شده و برای خوردن حیوانات در گوشه ای گذاشته می شود. نان هیچگاه در سطل آشغال انداخته نمی شود. حبوبات نیز در فرهنگ آشپزی ترک از جایگاه ویژه ای برخوردار هستند. به همین دلیل است که غذاهایی که در طبخ آنها از نخود و لوبیا استفاده می شود و نیز پلوی بلغور تبدیل به سمبل مطبخ ترک شده اند.

                          گؤراوغلی نئنگ دؤریشی                            

  
Göroglynyň Döreýşi     

   Gadym zamanlarda Çandybil diýen bir ýurt bardy. Ol ýurtda beýik-beýik dört dag bardy. Onsoň oňa Çardagly Çandybil hem diýýärdiler. Halkynyň köpi çarwady, düýe, at, garamal bakardy, Aral derýasyndan suwa ýakardy, Özi türkmeklerdi. Häkimine Jygaly beg diýerdiler.
Onuň,Genjim beg, Mömin beg, Ady beg diýen ogullary bardy. Genjim aýallydy, mallydy ýöne gaty gysganç-dy. Ol malyny köpeldip, başga ýurtlar bilen söwda ederdi. Zadyny özi iýip-içmezdi, başga dogan-garyadaş, dost-ýarlaryny çagyryp, hezzet-hormat etmezdi. Her günde goýun-geçisiniň sürülerinde ençemesini möjek ýaryp, gara läş edip giderdi. Şonda-da Genjim olary çopana bermezdi.
Mömin bolsa ne sag, ne dälidi, üstesine-de gözi şulludy.Onuň özi juwana ýaly, işleýşi eşek ýaly, iýşi sygyr ýaly. Däliligi tutanda, aglamaly ýerde gülübirdi. Biri bir zat sorasa, turup ötägiderdi. Muny öýlendirjek bolsalar, ilki özi almady,soň bolsa oňa gyz beren bolmady.Muňa bolsa onun kellesiniň kel ýany hem gijemedi.

زندگینامه عطارنیشابوری

(بر گرفته از سایت فرهنگی جانان ) 

  فريد الدين ابوحامد محمد فرزند ابوبکر ابراهيم عطار نيشابوري، از شاعران و عارفان نامي نيمه‌ي دوم    

 سده‌ي ششم و نيمه‌ي اول سده‌ي هفتم هجري است. آن‌چه درباره‌ي زايش و رويش و مشرب و

 شعرهاي وي در زيست‌نامه‌ها آمده است از افسانه و خيال‌پردازي خالي نيست. به همين سبب تاريخ

 زايش و چه‌گونه‌گي مرگ و يا جان‌باختن و تعداد آثار مسلم وي، هم چنان در غباري از تيره‌گي و ترديد قرار

 دارد.

                     اگر آن ترک شیرازی به دست آرد دل ما را / به خال هندویش بخشم سمرقند و بخارا را    (حافظ )

بخارا  

بخارا (لغت نامه دهخدا) :بخارا [ب ُ] (اِخ) شهری است مشهور از ماوراءالنهر و مشتق از بخار است بمعنیبسیارعلم. که چون درآن شهر علماء و فضلاء

 بسیار بوده اند بنا برآن بدیننام موسوم شده است. (برهان قاطع). 

     نام شهری ازتوران مشتق از بخار که بمعنی علم است چون در آن شهر علماء و فضلاءبسیار بودند به بخارا موسوم کردند. (از لطائف بنقل غیاث اللغات).

 اما مؤلف غیاثگوید که بخار بمعنی علم در کتب دیگر بنظر نیامده.گویند که بخارا در زمان پیشین چنان شهر عظیم بود که در عالم از آن نیکوتر کمتر بود. 

(هفت قلزم ). و آن را بخارای شریف گویند. یازده دروازه و دو صد مدرسهکوچک و هفت مسجد جامع بزرگ و چهل گرمابه وصدوپنجاه سرای تجار دارد و دوره 

ارگ آن شهریک فرسخ است و یک دروازه روی به مغرب دارد( از انجمن آرای ناصری) (آنندراج)

  اؤچمجک چئرا 

مرحوم حمید دوستوما باغئشلایان . 

غوی اونئنگ بلنت روحی المئدام اوزاق یاشاسین .    

             تورک - ایسلام تصوووفونئنگ قوروجوسی ساییلیان آخمات یسوی، کسگین بولمایان معلومات‌ لارا گؤره 1093 .جی میلادی  ییلده باتی تورکیستاندا بولان و بو گون قازاقیستان جمهوریتی‌نینگ سرحدلری ایچینده یئر آلان سایرام قصبه‌سینده دوغولدی. آتاسی شیخ ایبراهیم، دؤورونونگ تانئلمئش شخصیتلریندندی . انه سی بولسا ، عایشه خاتون‌دور

یونوس امرهYunus Emre

 


         یونوس امرنی باشغا متصووف شاهئرلردان آییریان اینگ بؤیوک خصوصیتی ، اونونگ عینی  زاماندا  خالق شاعری بولماسی‌ دیر. بو دا  اونونگ خالق طرفین‌دن  سویلمه‌سینه، شعرلر‌نی خالق  طرفین‌دن  ازبرلنیپ  اوقولماسی و  اینسان‌لار  آراسیندا  سویگی، خوشگؤروش و دینج‌لیق کیمین دویغولارینی برکیدمه‌سینه سبب بولوپدور. شوبهه‌سیز دونیادا  متصووف  شاعرلرینگ  سانی آز دأل . امما  شیله بیر  آغیر  مثلأنی، خالقینگ آراسئندا  راحت‌لیق بیلن  آنگلاشدئرماغئا ، ایکینجی بیر نمونه‌ تاپئلماز. اونگه گؤرأیونوس امره بیر کؤنگول اینسانی بولوپ 700 ییلدان بأری اینسان‌لارینگ یوره‌گینده یاشاپ بیلیپ دیر.

 اوغوزخان دسسانی (اسلامدان اوزالقی دنییم)

منگو تنگرینینگ گوجودو

گونلرینگ ایچینده بیر گون آی خانینگ گؤزو پارلادی، دوغوم سانجیلارینا توتولدی. سانجیلارینگ سونگوندا بیر اوغلو

دونیایا گلدی. چوچوغونگ یوزی گؤی کیمی پارلادی. آغزی آتشین قیزیلیندا، گؤزلری آلا، ساچلاری قارا، قاشلاری قارا

ایدی. اینگ گؤزل پری لردن داها گؤزلدی.

تأزه یئل آرزولاری  Täze yıl arzulary

 
 
مخدومقولو – توركمنين روحو، قلبي و دؤيونن اورگي

اونون قدر توركمنيستاندا سئويلن و دريندن حؤرمت بسله نيلن ايکينجي بير حاق عاشيقي تاپماق مومکون دئييل. آنادولو تورکو اوچون يونوس امره، آذربايجانلي اوچون ايسه بؤيوک فوضولي نه دئمکديرسه، تورکمن اوچون ده مخدومقولو اودور. ماياسي حاقدان يوغورولوب، حاق عاشيقي کيمي دونيايا گليب، اوجا آللاها گئدن يولو توتاراق اونون درگاهينا اوز توتوب، بونونلا دا نينکي تورکمنلرين، هم ده بوتون تورک دونياسي نين ابدي سئوگي و محبتيني قازانيب، اونلارين قلبينده ابدي لشيب، اؤزو بويدا هميشه ياشار حاق نغمکارينا چئوريليب.

منشاء و معنا و قدمت واژه ترک

واژه ترک محتملا چند هزارسال پیش از میلاد پدید آمده است. این نام در سده های پایانی هزاره دوم قبل از میلاد وجود داشته است.

برخی از محققان تاریخ و زبان ترکی از جمله خانم “عادله آیدین” بر آنند که نام “ترک” از فعل “دورماق” (ایستادن - توقف کردن) پدید آمده است. روند پیدایی این نام چنین بوده است. فعل دورماق ، در میان اکثر اقوام ترک آسیای میانه در دوران باستان و معاصر به صورت “تورماق” بکار رفته و می رود. یعنی صدای “د” به “ت” تبدیل می شود. این تبدیل یک تحول عادی فونتیک است.

آموزش سريع و ساده گرامر زبان تركي

مقدمه :

كتاب حاضر كه در مقابل شماست ، هدفش آموزش نقش اصوات و اساس و پايه هاي گرامر زبان توركي
آزربايجاني مي باشد . با مطالعه اين كتاب ، شما صاحب اطلاعات پايه اي و اساسي در مورد زبان توركي
آزربايجاني خواهيد شد

يكهزار واژه اصيل تركي در پارسي

  یكهزار واژه اصيل تركي در پارسي 1000

1. آئينه

= آينا = آي (ماه) + نا (اك) = ماه وش ، تركيب آينا مانند دُرنا و قيْرنا

2. آئين

= آييْن و اوْيوُن = جشن ، مراسم جشن باستاني و ساليانة تركهاي چين

3. آباد

سید محمد حسین بهجت تبریزی

سید محمدحسین بهجت تبریزی تخلص به شهریار (پیش از آن بهجت) شاعر ایرانی اهل آذربایجان بود که به زبان‌های فارسی و ترکی آذربایجانی شعر سروده‌است. وی در تبریز به‌دنیا آمد و بنا به وصیتش در مقبرة‌الشعرای همین شهر به خاک سپرده شد. در ایران روز درگذشت این شاعر معاصر را «روز شعر و ادب فارسی» نام‌گذاری کرده‌اند.

مهم‌ترین اثر شهریار منظومهٔ حیدربابایه سلام (سلام به حیدربابا) است که از شاهکارهای ادبیات ترکی آذربایجانی به‌شمار می‌رود و شاعر در آن از اصالت و زیبایی‌های روستا یاد کرده‌است.

نگرش والا به زن در داستان هاي دده قورقود       

                                                                           برگرفته از :turk donyasi داوود بدرزاده

"قورقوت آتا" قاهرئمانلئق و واطان سویگیسی

  كتاب‌ « ده‌ده‌قورقود »‌ كتابي داستاني است كه سرگذشت‌ آبا‌ و اجداد توركان در سالهاي دور مي‌باشد . اين كتاب مجموعة داستانهاي قهرمانان « اوغوز » است‌كه تخميناً حدود هزار سال قبل توسط « د‌ده‌قورقود » جمع‌آوري شده‌است . ولي به اعتقاد اكثر محققان از جمله « جعفري ليوايس » و « آي بوكو بووسكي » . اين داستانها از سالهاي بسيار دور در ميان توركان به صورت شفاهي موجود بوده است .

" قورقوت آتا" قاهرئمانلئق و واطان سؤیگیسی

حؤرمتلی اوخوجو ! الینیزده‌کی کیچیک مقیاسلی سؤزلوکده، سهولریم اولا بیلر و یاخود معیّن سؤزلر گؤزومدن یایینا بیلر. قصوروم اولسا دا، باغیش دیله‌ییرم !

یازی‌نین حاضرلانماسیندا منه صمیمی یاردیم گؤسترن «م. اژدری» جنابلارینا تشکّرومو بیلدیریرم

تبریز- حسن اوموداوغلو

    این مجموعه شامل اشعاری از حکیم عمر خیام با صدای شادروان احمد شاملو است که از میان آلبومی که ساخته ی فریدون شهبازی ست ،انتخاب شده است.

اسرار ازل را نه تو دانی و نه من
وین حل معما نه تو خوانی و نه من
هست از پس پرده گفتگوی من و تو
چون پرده بر افتد نه تو مانی و نه من
***

تألیف: رشاد گنج

ترجمه: محبوبه هریسچیان

رئداکته: حسن اوموداوغلو

محمود كاشغري از علماي بزرگ نيمه‌ی دوّم قرن يازدهم[1] ميلادي است وی مولّف كتاب وزین و ارزشمند «ديوان‌اللغات‌التّرك» مي‌باشد. در مورد تبار و زندگي او به غير از اندك معلوماتي كه خود وی در لابلای كتابش داده، چيزي در دست نيست. مارتين هارتمن، كه ساليان دراز در اين باره پژوهش نموده، مي‌نويسد: در آن عصر، مسلمين فقط به علوم ديني ارزش علمی قائل بودند و به محققان علومی چون؛ لغت، تاريخ، جغرافي، علم انساب و غيره اهميّتي نمي‌دادند و اين نشانه‌ی نوعي انحطاط بود.[2] ...

دونیأ دورسون پاراحات

گچسده گونلر ،دوغسادا آیلار                                               gechsede gunler doghsada aylar

حاقئقاتا باش غویمان ،یئقسادا جایلار                          haghighata bash ghoyman yiksada jaylar

گچمنم سندن ،گچمنم هرگیز                                   gechmenem senden gechmenem hergiz

سرپایی سانگا دیییپ برسده پایلار                                     serpayi sanga diyip bersede paylar

 بأگول  کیمین   بیلبیللرینگ   عئشقی   دینگ

 دسسان دونیأسینینگ پأکلیک کؤشکی دینگ

 شاحئرئنگ    پیکرینده  ،  شئغئر   دپدر ده  ،

 یارتی   غالان    بیر   آوادان   غوشغی   دینگ

سؤز باشی :

      سن  حاقدا  سؤزیمی  نیره دن  و نأحیلی  باشلاجاغئمی  بیله موق . یؤنه هر  حیلی 

باشلاسامدا شو سؤزی  آیداسئم  گلیار " سن  مردانا  عایالدینگ ". سن آتامئزئنگ کنارئندا ، بلکم

  بیر غادام  اؤنگرأکده ، دورموشئنگ  آغئر  یوکینی  مردانا  گرشینگ  بیلن  گؤترردینگ .

 آخئردا–دا شول  آغئر  یوک  سنی  ایردن  سولدوردی.

 آدام و ساز          "غارا   سییتلی"                 " adam  ve  saz     "ghara   seyitli       

عومار حاییام    (omar   hayyam)

سؤز باشی :

    آدی دونیأ مشهور بولان گون دوغارینگ بییک شاحئری حجه الحق حکیم ابوالفتح عمربن

ابراهیم خیام نیشابوری 417-416 نجی  یئلدا نیشابور شأهرینده دونیأ گلیار. اونونگ حاییام

لاقامی بولسا کاکاسی ابراهیم مئنگ چادئر تیکیجی بولوپ ایشلأنلیگی بیلن باغلانشئقلی

دئر...

               "    Mamet wely kemine   "   " مأمت ولی کمینه "                              

مأمت ولی کمینه

عؤمری  بارادا  غئسغاچا

     کمینه 1770 – نجی یئلدا ساراغت  تؤورگینده  غارادؤولتینگ  ماشغالاسئندا  انه دن دوغولیار. اونونگ  یاشلئغئ ساراغت 

هم ماری تؤورگینده گچیپ دیر. اول ایلکی ساراغتدا  اوبا مکتبینده اوقایار. سونگرا شول یرده بیر آخوندان  یؤریته ساپاق آلیار،

امما بو هم مأمت ولی نینگ  بیلیسی گلیجی  یورگینی  قاناغاتلادئرمایار...

                                                                                               Ömri barada gysgaça

Kemine 1770-nji ýylda Saragt töwereginde Garadöwletiň maşgalasynda eneden dogulýar

Onuň ýaşlygy Saragt hem Mary töwereginde geçipdir. Ol ilki Saragtda oba mekdebinde

okaýar. Soňra şol ýerde bir ahundan ýörite sapak alýar, emma bu hem Mämmetweliniň bilesi

geliji ýüregini kanagatlandyrmaýar