فرهنگ و آداب سفره، نوع غذاهایی که پخته می شود و طرز زندگی یک ملت به آب و هوا، پوشش گیاهی، کشاورزی، دامپروری و در کل شرایط جغرافیایی آن منطقه بستگی دارد. از آنجاییکه مردمان ترک نیز بیشتر به کار کشاورزی و دامداری پرداخته اند، در مطبخ آنها نیز غذاهایی که با استفاده از گندم و یا آرد گندم و نیز گوشت قرمز پخته می شود، بیشتر رواج یافته است. در مطبخ ترک مهمترین غله ای که تولید و مصرف می شود، گندم است. آرد گندم در پخت انواع غذاها مورد استفاده قرار می گیرد. نان گندم نیز بعنوان ماده غذایی اصلی همیشه جای خود را در سفره ترک حفظ کرده است. نان در بین مردم از قداست خاصی برخوردار است، برای همین تکه های نانی که بر زمین ریخته می شود، با احترام خاصی از زمین برداشته شده و برای خوردن حیوانات در گوشه ای گذاشته می شود. نان هیچگاه در سطل آشغال انداخته نمی شود. حبوبات نیز در فرهنگ آشپزی ترک از جایگاه ویژه ای برخوردار هستند. به همین دلیل است که غذاهایی که در طبخ آنها از نخود و لوبیا استفاده می شود و نیز پلوی بلغور تبدیل به سمبل مطبخ ترک شده اند.

                          گؤراوغلی نئنگ دؤریشی                            

  
Göroglynyň Döreýşi     

   Gadym zamanlarda Çandybil diýen bir ýurt bardy. Ol ýurtda beýik-beýik dört dag bardy. Onsoň oňa Çardagly Çandybil hem diýýärdiler. Halkynyň köpi çarwady, düýe, at, garamal bakardy, Aral derýasyndan suwa ýakardy, Özi türkmeklerdi. Häkimine Jygaly beg diýerdiler.
Onuň,Genjim beg, Mömin beg, Ady beg diýen ogullary bardy. Genjim aýallydy, mallydy ýöne gaty gysganç-dy. Ol malyny köpeldip, başga ýurtlar bilen söwda ederdi. Zadyny özi iýip-içmezdi, başga dogan-garyadaş, dost-ýarlaryny çagyryp, hezzet-hormat etmezdi. Her günde goýun-geçisiniň sürülerinde ençemesini möjek ýaryp, gara läş edip giderdi. Şonda-da Genjim olary çopana bermezdi.
Mömin bolsa ne sag, ne dälidi, üstesine-de gözi şulludy.Onuň özi juwana ýaly, işleýşi eşek ýaly, iýşi sygyr ýaly. Däliligi tutanda, aglamaly ýerde gülübirdi. Biri bir zat sorasa, turup ötägiderdi. Muny öýlendirjek bolsalar, ilki özi almady,soň bolsa oňa gyz beren bolmady.Muňa bolsa onun kellesiniň kel ýany hem gijemedi.

زندگینامه عطارنیشابوری

(بر گرفته از سایت فرهنگی جانان ) 

  فريد الدين ابوحامد محمد فرزند ابوبکر ابراهيم عطار نيشابوري، از شاعران و عارفان نامي نيمه‌ي دوم    

 سده‌ي ششم و نيمه‌ي اول سده‌ي هفتم هجري است. آن‌چه درباره‌ي زايش و رويش و مشرب و

 شعرهاي وي در زيست‌نامه‌ها آمده است از افسانه و خيال‌پردازي خالي نيست. به همين سبب تاريخ

 زايش و چه‌گونه‌گي مرگ و يا جان‌باختن و تعداد آثار مسلم وي، هم چنان در غباري از تيره‌گي و ترديد قرار

 دارد.

                     اگر آن ترک شیرازی به دست آرد دل ما را / به خال هندویش بخشم سمرقند و بخارا را    (حافظ )

بخارا  

بخارا (لغت نامه دهخدا) :بخارا [ب ُ] (اِخ) شهری است مشهور از ماوراءالنهر و مشتق از بخار است بمعنیبسیارعلم. که چون درآن شهر علماء و فضلاء

 بسیار بوده اند بنا برآن بدیننام موسوم شده است. (برهان قاطع). 

     نام شهری ازتوران مشتق از بخار که بمعنی علم است چون در آن شهر علماء و فضلاءبسیار بودند به بخارا موسوم کردند. (از لطائف بنقل غیاث اللغات).

 اما مؤلف غیاثگوید که بخار بمعنی علم در کتب دیگر بنظر نیامده.گویند که بخارا در زمان پیشین چنان شهر عظیم بود که در عالم از آن نیکوتر کمتر بود. 

(هفت قلزم ). و آن را بخارای شریف گویند. یازده دروازه و دو صد مدرسهکوچک و هفت مسجد جامع بزرگ و چهل گرمابه وصدوپنجاه سرای تجار دارد و دوره 

ارگ آن شهریک فرسخ است و یک دروازه روی به مغرب دارد( از انجمن آرای ناصری) (آنندراج)

  اؤچمجک چئرا 

مرحوم حمید دوستوما باغئشلایان . 

غوی اونئنگ بلنت روحی المئدام اوزاق یاشاسین .    

             تورک - ایسلام تصوووفونئنگ قوروجوسی ساییلیان آخمات یسوی، کسگین بولمایان معلومات‌ لارا گؤره 1093 .جی میلادی  ییلده باتی تورکیستاندا بولان و بو گون قازاقیستان جمهوریتی‌نینگ سرحدلری ایچینده یئر آلان سایرام قصبه‌سینده دوغولدی. آتاسی شیخ ایبراهیم، دؤورونونگ تانئلمئش شخصیتلریندندی . انه سی بولسا ، عایشه خاتون‌دور

یونوس امرهYunus Emre

 


         یونوس امرنی باشغا متصووف شاهئرلردان آییریان اینگ بؤیوک خصوصیتی ، اونونگ عینی  زاماندا  خالق شاعری بولماسی‌ دیر. بو دا  اونونگ خالق طرفین‌دن  سویلمه‌سینه، شعرلر‌نی خالق  طرفین‌دن  ازبرلنیپ  اوقولماسی و  اینسان‌لار  آراسیندا  سویگی، خوشگؤروش و دینج‌لیق کیمین دویغولارینی برکیدمه‌سینه سبب بولوپدور. شوبهه‌سیز دونیادا  متصووف  شاعرلرینگ  سانی آز دأل . امما  شیله بیر  آغیر  مثلأنی، خالقینگ آراسئندا  راحت‌لیق بیلن  آنگلاشدئرماغئا ، ایکینجی بیر نمونه‌ تاپئلماز. اونگه گؤرأیونوس امره بیر کؤنگول اینسانی بولوپ 700 ییلدان بأری اینسان‌لارینگ یوره‌گینده یاشاپ بیلیپ دیر.

 اوغوزخان دسسانی (اسلامدان اوزالقی دنییم)

منگو تنگرینینگ گوجودو

گونلرینگ ایچینده بیر گون آی خانینگ گؤزو پارلادی، دوغوم سانجیلارینا توتولدی. سانجیلارینگ سونگوندا بیر اوغلو

دونیایا گلدی. چوچوغونگ یوزی گؤی کیمی پارلادی. آغزی آتشین قیزیلیندا، گؤزلری آلا، ساچلاری قارا، قاشلاری قارا

ایدی. اینگ گؤزل پری لردن داها گؤزلدی.

تأزه یئل آرزولاری  Täze yıl arzulary